
E eseese finauga a loia i itu faamasinoga sa auai i le Fa’amasinoga Toeiloilo (apili) i le Aso Faraile na mavae nei ina suesueina le Talosaga Apili a le Loia Sili i le Fa’aiuga a le Fa’amasinoga lea na tu’uina mai ai le poloaiga ina ia tauaofia le Palemene i totonu o le Fitu Aso.
O le laulau a le Fa’amasinoga o Toeiloiloga sa ta’ita’ia lea e le Afioga i le Fa’amasino Sili ia Satiu Simativa Perese lagolagosua iai le Sui Fa’amasino Sili ia Niava Mata Keli Tuatagaloa fa’apea le tamaita’i Fa’amasino ia Tafaoimalo Leilani Tuala Warren.
O itu Fa’amasinoga e iai le itu a le Loia Sili lea sa tulai ai le alii loia ia Paul Risworth, Fuimaono Sefo Ainuu, ma le tamaita’i loia ia Galumalemana Loreta Teueli.
Mo le itu a le FAST sa tulai mai ai le alii loia ia Benjamin Keith, ma Muriel Lui, o le HRPP na tulai ai Peter Lithgow ma Aumua Ming Leung Wai ae mo le Sosaiete a Loia o Samoa na tulai mai ai le alii loia ia Robert Lithgow ma Helene Wallwork Lamb.
E ioeina e le alii loia sa tulai mo le HRPP ia Peter Lithgow mai Ausetalia fa’atasi ma le aliii loia a le Ofisa o le Loia Sili ia Paul Risworth e faapea e iai lea i le Ao o le malo le malosiaga atoatoa na te poloaiina ia le tauaofiaga o le Palemene i soo se taimi.
E le’o lea le finauga a le alii loia mai le itu a le Sosaiete a Loia o Samoa (Samoa Law Society). Na faapea mai Robert Lithgow o se alii loia a le Queens Counsel mai Niu Sila e faapea….
I lalo o le vaega 16 o le Faavae o lo’o manino lelei mai ai lava o le tofiga o le Ao o le Malo na afua mai i le Fa’avae, ma e le’i iai muamua lea tulaga i le taimi a’o lei fausia le Tulafono Faavae.
E tusa ai ma le Faavae, o le tiute o le Ao o le Malo na te fa’afaigofieina le tauaofiaga o le fono, ma e le silia i le 45 aso ma ia fa’atautaia le fa’atautoina o sui ina ia aloaia ai le avea ma sui faipule, ma fatula’i mai ai se Fono Faitulafono.
Na taua e Robert Lithgow e fa’atonuina e le Fa’avae le Ao o le Malo ina ia mulimulita’i i le tulaga maualuga o le Tulafono Faavae, o le Fa’akerisiano atoa ai ma le tu ma aganuu a Samoa.
Sa ia fa’ailoa o le Ao o le Malo o se auauna fa’atuatuaina a le Tulafono Fa’avae ae le’o sona matai pe o se pule, e iai ni ona malosiaga poo se malosiaga e mafai ona tu ese mai ai o ia mai le tulaga ua faatonuina ai e le Faavae.
E le’i ese fo’i le finauga a le loia a le FAST ia Benjamin Keith, sa ia lagolago atu foi i le finauga a Robert Lithgow i le itu e fa’apea e iai taiala i so’o se atunuu temokarasi latou te fa’atinoina ai se mea e ala lea i le amanaia o lagona ma finagalo o tagata.
O lo’o fa’apea mai foi le finauga a le loia o le itu a le Sosaiete o Loia a Samoa e gata lava le malosiaga o le Ao o le Malo i le taloina o le tauaofiaga a le Palemene. E leai sona malosiaga na te tolo ai pe toe fa’atulai ai nisi poloaiga mo se tauaofiaga i le maea ai ona fa’aleaogaina le poloaiga muamua.
Fa’aalia e le alii loia o lo’o faaalia manino lea tulaga i le fa’aiuga a le Faamasinoga i le aso 28 o Iuni o le tausaga nei.
Ina ua faia e le Ao o le Malo le poloaiga i le aso 20 o Me mo le tauaofiaga o le Palemene i le aso 24, o lona malosiaga lea e tusa ai ma le Tulafono Faavae, ma e gata ai foi iina lea malosiaga.
E lei tuuina atu e le Tulafono Faavae se malosiaga i le Ao o le Malo na te toe tu’uina atu ai se isi poloaiga i le maea ai o le uluai poloaiga, ona o lena malosiaga ua maea lona aoga ina ua ia tu’uina atu le poloaiga o le aso 20 o Me,2021.
Saunoa le alii loia o lo’o faailoa manino e le vaega 70 (1) o le fa’avae le malosiaga e mafai ai e le Fa’amasinoga ona ia faia fa’aiuga fa’aletulafono.
E ui i le talitonuga o le itu a le FAST ma le Sosaiete a loia o le itu a le Ao o le Malo ma le Malo o isi ia itu i taualumaga a le fa’amasinoga peitai, o lo’o faapea mai a latou loia e leo lea le sa’o. O loo faapea mai le alii loia a le HRPP ia Peter Lithgow o le Loia Sili o le fautua lea i le Ao o le Malo ma le Executive, ma e le avea lena ma tulaga o le a fa’afuasei ai lava ona avea i latou ma se tasi o itu o le Fa’amasinoga.
Peitai na taua e le loia a le Ofisa o le Loia Sili e fa’apea o le Loia Sili o lo’o galue mai ma sui o le Ao o le malo faapea le Malo lea sa avea o se tasi o itu i le Faamasinoga.
Sa faapea mai foi le alii loia a le HRPP….”E le’o toe mamao lava le aso 2 o Aokuso”
Na tali mai le loia a le FAST ia Benjamin Keith….”Ua faitau fia masina e lei tauaofia lava le Palemene ma ua fia faaiuga e tuuina mai e le Faamasinoga e foia ai lenei mataupu peitai e leo mafai lava ona tauaofia le Palemene….lona uiga ua taliga.
O le a tuuina mai se fa’aiuga a le Fa’amasinoga i se taimi o lumanai ai.
Leave a Reply