Fa’amālolo lē tumau le Loia Sili ma le Failautusi o le Palemene.

Le Afioga Tiatia Graeme Taualaulelei (failautusi o le Palemene) ma Savalenoa Mareva Betham (Loia Sili)

O se pepa o faamatalaga ua tu’uina mai le ofisa o le Palemia ua faailoa ai le faamalolo le tumau ai o le tamaita’i Loia Sili a le Malo ia Savalenoa Mareva Betham faapea ai le failautusi o le Fono Aoao Faitulafono o Samoa ia Tiatia Graeme Tualaulelei i le aso ananafi 20 o Aokuso, 2021.

Ua faailoa mai lea pepa o faamatalaga le lē faatuatuaina pe talitonuina e le Tamaita’i Palemia o Samoa o le Tamaitai Loia Sili i le faatinoga o ona tiute o se tasi o ofisa sili ona taua mo le faatinoga o galuega tau le tulafono i totonu o le atunuu.

E o gatusa le faamalolo ai o Savalenoa ma le fautuaga foi a le Fofoga Fetalai e faatatau i le faamaloloina le tumau ai o le Failautusi o le Fono.

Ua tuuina atu ia i laua uma ina ia tali mai e le silia le Aso Gafua 30 o Aokuso, 2021, e tusa ai o lo laua faamalologa e ala i mafuaaga ua tuuina atu, e tusa ai ma tulaga sa faatino ai o laua tiute ma galuega.

Ua faaali manino mai foi o le a tilotilo totoa le Tamaita’i Palemia e tusa ai o tulaga o le a tuuina atu e le Loia Sili i lana tali

Ina ia mafai ai ona faia se faaiuga mulimuli e talafeagai ai, le toe faaauau o ona tiute po’o le leai foi i se tasi o tofiga o lo’o i le taulotoaiga o le faatulagaina mai o se faigamalo faatulafonoina i Samoa e pei foi o isi malo faatemokarasi i le lalolagi.

E tai lua vaiaso le umi ua faamalolo le tumau ai i laua ia, peitai a’o le’i tuuina mai le pepa o faamatalaga i le aoauli nei o le faamalologa o ia tofi, sa maua se isi foi pepa o faamatalaga mai le Ta’ita’i o le HRPP e faailoa ai ua ia silafiaina le faamalolo ai o le Loia Sili.

Na ia taua e le’o se tulaga e faateia ai lea tulaga ua loa ona ia silafia le tulaga lea e oo iai le Loia Sili ona o lona finau atu lava i le lē faatulafonoina o le faatautoga sa faia i lalo o le faleie i le aso 24 o Me,2021.

Ua faaalia e le Tamaita’i Palemia o loo faalagolago atu i le Matagaluega e pulea tagata faigaluega a le Malo le PSC e ala I le faatinoina o ona tiute ina ia mautinoa e sa’o ma tonu, e aunoa ma faiga faapolokiki tiute o tagata faigaluega o le Malo.

O lea tulaga ina ia mafai ai ona tulaga lelei le suiga mai le faigamalo talu ai i le faigamalo o loo ua tulai nei.

Feutaga’i e fa’aauau Femalagaiga Faavaomalo, ma le tatala ai o nisi o sā o le Koviti19.

Samoa Airways ao sauni mo le malaga i Amerika Samoa (ata tuai) -Maina Vai

E aofia ai i teuteuga o poloaiga o faalavelave tutupu faafuase’i e ala lea i nisi o vavao ona o le Faama’i o le Koviti le faatulaga mai ai o ni feutagaiga o le a agai iai le malo i le va o Samoa ma Amerika Samoa i le toe faaauauina o femalagaiga a atunu’u e lua.

O se pepa o faamatalaga na tuuina mai i le aso ananafi, ina ua maea ai se faaiuga a le Kapeneta, ua tatala ai nisi o vavao sa faatulai mai e le faigamalo ua tuana’i atu ona o le Koviti19, o loo faaalia ai lea tulaga.

Ua faailoa o ia feutagaiga o le a faatulaga ai faigamalaga i totonu o vaiaso taitasi e faaoga ai vaalele o le Samoa Aiways ma le Talofa Airways.

E le gata i lea ae o le a tilotilo foi i tulaga uma e ao ona faatino mo le puipuiga o le soifua maloloina lautele pe a toe tatala ia malaga.

O le isi itu o le a agai iai talanoaga i le va ma Amerika Samoa o le itu tau pemita mo le malaga i vaa a lalo faapea vaalele.

O sa o le Koviti lea sa iai nei e aofia ai le lē toe mafai lea ona malaga atu se tasi mai Samoa nei i Amerika Samoa faapea foi le motu i Sasa’e vagana ai faamomoli ma uta o mea e manaomia sa mafai lava ona faaee mai faapea foi ona auina atu i vaalele ma malaga a vaa I le sami.

Ua faailoa fo’i o le a feutaga’i le Malo o Samoa e ala i le Matagaluega o le Va i Fafo ma le Malo o Niu Sila ise faigapaaga e mafai ai ona toe tatala faigamalaga i le va o atunuu e lua e faaoga ai aiaiga talafeagai e malilie iai.

Vaitaele Avano Fasitoouta (ata tuai-Maina Vai)

O nisi o vavao ua tatala nei e aofia ai le faataga o taelega ma malologa i matafaga faapea vaitaele ae faatoa amata atu i le 12 i le aoauli o Aso Sa.

O le vavao sa iai i lea tulaga sa faapea mai le faigamalo ua tuanai e le gata o puipuiga o le faama’i ae ao ona faamamalu le Aso Sa lea na oo lava fo’i i faatauga i taeao o Aso Sa taitaisi na taofia uma lava.

O se tulaga sa tele ina gugulu ai le toatele ona e le gata o le maua o taumafa fou I taeao o Aso Sa, ae mo faatauoloa o le seleni sa maua mai ai e sili atu i faatauga o le vaiaso atoa.

O lea la ua tatala mai maketi e aofia ai maketi i Savalalo, Fugalei, Salelologa ma Afega e aofia ai le maketi o i’a mo le faatauga o taumafa aua le fofoga taumafa o le atunuu.

O le 4 i le vaveao ua faatulaga mai e tatala ai ia maketi seia toe tapunia i le 9 i le taeao.

Maketi i luma o Farmer Joe i Saleimoa (ata-Maina Vai)

O supamaketi, pamu penisini ma faletalavai ua faatulaga mai le tatalaina ai i le Aso Sa mai le 12 i le aoauli seia oo atu i le 10 i le po.

Ua tatala foi sailiga tupe i falekalapu ae tapunia i le 11 i le po.

MV Fotu o Samoa taunuu mai le uafu i Mulifanua (ata -Maina Vai)

O le a lē toe popole fo’i le toatele e faimalologa i Savaii i faaiuga o vaiaso ma tau faaofiofi i le tumutumu o Aso Faraile ma Aso Toanai i le Malaga atu ma le toefo’i mai o lea ua tatala le femalagaa’i i le Aso Sa o va’a laupasese, pasi ma taavale i taimi ua faatulagaina.

Faatauoloa i magaala i Apia- ata Maina Vai

Ua faataga fo’i faatauoloa i tafā ala ma e faatau savali peitai o loo faamalosia mai le tatau ona 16 tausaga ma luga atu le matutua o faatauoloa.

O ia suiga i poloaiga mo Faalavelave tutupu Faafuase’i o le a faamamaluina amata atu i le aso Gafua 2 o Aokuso,2021 ma o le a faatumauina seia iai se isi suiga.

O isi vavao ona o puipuiga o le faama’i e le’o aofia atu i lenei faasilasilaga na tu’uina mai o loo tumau pea.

Lau Kapeneta Samoa mo le isi lima Tausaga.

Afioga i le Tamaita’i Palemia Fiamē Naomi Mataafa.

Minisitā o le Matagaluega a le Palemia ma le Kapeneta.

•Va i fafo

• Ofisa o le Loia Sili

• Komesina o Sulufaiga

• Komisi o Tagata Faigaluega a le Malo.

ISI MATAFAIOI:

• Fono Faatonu

• Faailoga Taualoa

• Komisi Faapitoa o Totogi

• Komiti o Atinae a le Kapeneta.

• Komiti o Faalavelave Matuiā

Afioga Tuala Tevaga Iosefo Ponifasio (Sui Palemia)

Minisita o le Matagaluega o Tiute ma Tupe Maua.

• Ofisa o le Pule ma Su’etusi Sili

• Ofisa o le Tausi Mavaega

• Komiti o Ava Malosi.

• Komiti o Tupe Maua

Afioga Laaulialemalietoa Leuatea Polataivao Schmidt.

Minisita o le Matagaluega Faatoaga ma Faigafaiva.

ISI MATAFAIOI:

• Fa’alapotopotoga o Su’esu’ega Faasaienisi

• Faalapotopotoga o Esetete Tausi a Samoa.

Afioga Olo Afoa Fiti Vaai.

Minisitā Matagaluega o Galuega Fela’ua’iga ma Atina’e Eseese.

ISI MATAFAIOI:

• Pulega o Fela’ua’iga a le Malo

• Pulega o Suavai

• Fa’alapotopotoga o Malosiaga Tau Eletise

• Pulega o Uafu ma Taulaga

• Pulega o Malaevaalele

• Faalapotopotoga o Va’a o Samoa

• Kamupani Va’a o Samoa & PFL

• Vaalele Sivili

Afioga Faumuinā Leatinu’u Asi Wayne Sooialo

i) Minisitā o le Matagaluega o Pisinisi, Alamanuia ma Leipa.

ii) Minisitā o Matagaluega o Fa’alapotopotoga Tumaoti a le Malo.

• Fa’alapotopotoga o Eleele a le Malo

• Fa’alapotopotoga o mea tau Fale

• Fa’alapotopotoga o Taui mo Faalavelave Faafuase’i

• Pulega o Fale ma Malae Taalo

• Kamupani Vaalele Samoa Airways (Polynesian)

ISI MATAFAIOI:

• Feutaga’iga Faa-Fefa’ataua’iga Trade Negotiations WTO,ACP,/EU, PACER, PICTA.

• Pisinisi Laiti

• Puipuiga o Tagata Faatau

• Komiti o Fale o le Malo

• Komiti o Petipetiga

• Pulega e Faafoeina Casino ma Taaloga Faitupe Eseese.

Afioga Valasi Luapitofanua To’onamaga Tafito Selesele.

Minisita o le Matagluega o le Soifua Maloloina

• Fa’alapotopotoga Faavae Taufatuga’o o Samoa

• Iunivesitē Faafoma’i o le Oceania

Afioga Faualo Lefau Harry Jeffery Schuster

Minisita Matagaluega o Leoleo ma Falepuipui

• Pulega o Tineimū ma Faalavelave Faafuasei

• Vaega o Taavale afi

• Ofisa o le Komesina o Faigapalota.

Afioga Mulipola Anarosa Ale Molio’o

Minisitā o le Matagaluega o Tupe

• Fa’aputugatupe mo le Lumanai Manuia o Tagata Samoa.

• Faletupe Tutotonu o Samoa

• Faletupe o le Atinae a Samoa

• Fa’alapotopotoga o Inisiua a Samoa

• Pulega o Teugatupe FaavaoMalo

• Faaputugatupe Teu Faafaigaluega o Mavaega Tausi a Samoa

• Komiti o Tauofoga

• Teugatupe mai Fafo

• Malosiaga Toefaafouina

Afioga Seuula Ioane

Minisitā o le Matagaluega o Aoga Taaloga ma Aganu’u

• Iunivesitē o Samoa

• Aoga Amata

• Pulega o Faailoga ma Tusipasi Taualoa a Samoa

• Mataaga ma Faamaumauga

• Robert Louis Stevenson Foundation

Afioga Toelupe Su’a Poumulinuku Onesemo

Minisita o Fesootaiga ma Faamatalaga Faatekinolosi

• Ofisa o le Pule Faatonu

• Ofisa o le Fono Aoao Faitulafono

• Falemeli o Samoa

• 2AP

Afioga Leota Laki Lamositele

Minisitā o le Matagaluega o Tinā ma Tamaita’i Atinae o Nuu ma Afioaga ma Aga Feso’otai.

Minisita Lagolago o Tupe

• Ofisa o Numera Faamauina

• Sui o le Malo

• Komiti o le Faleula

Afioga Matamua Seumanu Vasati Sili Pulufana

Minisitā o le Matagaluega o Faamasinoga ma le Faafoeina o Tulaga Tau Faamasinoga

• Komisi o le Toefuataina o Tulafono a Samoa

• Iloiloina o Ata Tifaga

O le Ao o le Malo o le auauna a le Fa’avae ae le’o se Matai o le Fa’avae (HOS servant of the Constiution not Master)

Fale Faamasino i Mulinuu.

E eseese finauga a loia i itu faamasinoga sa auai i le Fa’amasinoga Toeiloilo (apili) i le Aso Faraile na mavae nei ina suesueina le Talosaga Apili a le Loia Sili i le Fa’aiuga a le Fa’amasinoga lea na tu’uina mai ai le poloaiga ina ia tauaofia le Palemene i totonu o le Fitu Aso.

O le laulau a le Fa’amasinoga o Toeiloiloga sa ta’ita’ia lea e le Afioga i le Fa’amasino Sili ia Satiu Simativa Perese lagolagosua iai le Sui Fa’amasino Sili ia Niava Mata Keli Tuatagaloa fa’apea le tamaita’i Fa’amasino ia Tafaoimalo Leilani Tuala Warren.

O itu Fa’amasinoga e iai le itu a le Loia Sili lea sa tulai ai le alii loia ia Paul Risworth, Fuimaono Sefo Ainuu, ma le tamaita’i loia ia Galumalemana Loreta Teueli.

Mo le itu a le FAST sa tulai mai ai le alii loia ia Benjamin Keith, ma Muriel Lui, o le HRPP na tulai ai Peter Lithgow ma Aumua Ming Leung Wai ae mo le Sosaiete a Loia o Samoa na tulai mai ai le alii loia ia Robert Lithgow ma Helene Wallwork Lamb.

E ioeina e le alii loia sa tulai mo le HRPP ia Peter Lithgow mai Ausetalia fa’atasi ma le aliii loia a le Ofisa o le Loia Sili ia Paul Risworth e faapea e iai lea i le Ao o le malo le malosiaga atoatoa na te poloaiina ia le tauaofiaga o le Palemene i soo se taimi.

E le’o lea le finauga a le alii loia mai le itu a le Sosaiete a Loia o Samoa (Samoa Law Society). Na faapea mai Robert Lithgow o se alii loia a le Queens Counsel mai Niu Sila e faapea….

I lalo o le vaega 16 o le Faavae o lo’o manino lelei mai ai lava o le tofiga o le Ao o le Malo na afua mai i le Fa’avae, ma e le’i iai muamua lea tulaga i le taimi a’o lei fausia le Tulafono Faavae.

E tusa ai ma le Faavae, o le tiute o le Ao o le Malo na te fa’afaigofieina le tauaofiaga o le fono, ma e le silia i le 45 aso ma ia fa’atautaia le fa’atautoina o sui ina ia aloaia ai le avea ma sui faipule, ma fatula’i mai ai se Fono Faitulafono.

Na taua e Robert Lithgow e fa’atonuina e le Fa’avae le Ao o le Malo ina ia mulimulita’i i le tulaga maualuga o le Tulafono Faavae, o le Fa’akerisiano atoa ai ma le tu ma aganuu a Samoa.

Sa ia fa’ailoa o le Ao o le Malo o se auauna fa’atuatuaina a le Tulafono Fa’avae ae le’o sona matai pe o se pule, e iai ni ona malosiaga poo se malosiaga e mafai ona tu ese mai ai o ia mai le tulaga ua faatonuina ai e le Faavae.

E le’i ese fo’i le finauga a le loia a le FAST ia Benjamin Keith, sa ia lagolago atu foi i le finauga a Robert Lithgow i le itu e fa’apea e iai taiala i so’o se atunuu temokarasi latou te fa’atinoina ai se mea e ala lea i le amanaia o lagona ma finagalo o tagata.

O lo’o fa’apea mai foi le finauga a le loia o le itu a le Sosaiete o Loia a Samoa e gata lava le malosiaga o le Ao o le Malo i le taloina o le tauaofiaga a le Palemene. E leai sona malosiaga na te tolo ai pe toe fa’atulai ai nisi poloaiga mo se tauaofiaga i le maea ai ona fa’aleaogaina le poloaiga muamua.

Fa’aalia e le alii loia o lo’o faaalia manino lea tulaga i le fa’aiuga a le Faamasinoga i le aso 28 o Iuni o le tausaga nei.

Ina ua faia e le Ao o le Malo le poloaiga i le aso 20 o Me mo le tauaofiaga o le Palemene i le aso 24, o lona malosiaga lea e tusa ai ma le Tulafono Faavae, ma e gata ai foi iina lea malosiaga.

E lei tuuina atu e le Tulafono Faavae se malosiaga i le Ao o le Malo na te toe tu’uina atu ai se isi poloaiga i le maea ai o le uluai poloaiga, ona o lena malosiaga ua maea lona aoga ina ua ia tu’uina atu le poloaiga o le aso 20 o Me,2021.

Saunoa le alii loia o lo’o faailoa manino e le vaega 70 (1) o le fa’avae le malosiaga e mafai ai e le Fa’amasinoga ona ia faia fa’aiuga fa’aletulafono.

E ui i le talitonuga o le itu a le FAST ma le Sosaiete a loia o le itu a le Ao o le Malo ma le Malo o isi ia itu i taualumaga a le fa’amasinoga peitai, o lo’o faapea mai a latou loia e leo lea le sa’o. O loo faapea mai le alii loia a le HRPP ia Peter Lithgow o le Loia Sili o le fautua lea i le Ao o le Malo ma le Executive, ma e le avea lena ma tulaga o le a fa’afuasei ai lava ona avea i latou ma se tasi o itu o le Fa’amasinoga.

Peitai na taua e le loia a le Ofisa o le Loia Sili e fa’apea o le Loia Sili o lo’o galue mai ma sui o le Ao o le malo faapea le Malo lea sa avea o se tasi o itu i le Faamasinoga.

Sa faapea mai foi le alii loia a le HRPP….”E le’o toe mamao lava le aso 2 o Aokuso”

Na tali mai le loia a le FAST ia Benjamin Keith….”Ua faitau fia masina e lei tauaofia lava le Palemene ma ua fia faaiuga e tuuina mai e le Faamasinoga e foia ai lenei mataupu peitai e leo mafai lava ona tauaofia le Palemene….lona uiga ua taliga.

O le a tuuina mai se fa’aiuga a le Fa’amasinoga i se taimi o lumanai ai.

Fa’afaigofie i vaitau faigatā.

O le asō ua faaipoipo atu ai Elijah Shawnte Fasavalu ia Linda Schuhhardt i le Faamasinoga
a Samoa.

O Elijah ose alii e alala i Motootua e iai ona aiga i Falelatai o le tamaitai o Linda o ona matua e mai le atunuu o Siamani ae na soifua ae i Samoa nei.

O Elijah o se alii leoleo ae o Linda o se e pule i le 1962 Cafe i Motootua, sa fetaui i laua i le Cocktails on the Rocks.

Na faailoa e le alii faaipoipo o ia e mai le fanau e toavalu, ua maliu lona tamā, ua tele ina fai aiga o ona tuafafine ma uso ae na’o i laua ma lona tinā le aiga.

Na ia taua ua la filifilia le auala lea e faaipoipo ai e faigofie mo i laua

Na ma talanoa ai lava ma mafaufau atu i tupe faaalu ma mea uma lava, aemaise fo’i o lenei vaitau ua tatou iai i le faama’i o le Koviti.

Sa tonu ai loa i o ma manatu ia faia iinei i le Faamasinoga la ma faaipoipoga.

Na ia fa’ailoa fo’i e le mananao e fai ni aitalafu ae ia faasao se tupe ua la maua, aua so la fale ma se fanua pe faatau foi se taavale e amata ai lo la aiga, ae le gata i lea o le fesoasoani atu i o la aiga.

O Elijah 22 tausaga le matua na maliu lona tamā i le 2012 na te lei faailoa atu lava lo latou aiga i Falelatai ae o ia sa ola a’e i Motootua.

O le tamaita’i o Linda 22 tausaga, na ola a’e foi i Samoa nei e le’o fia faailoa mai le tulaga na oo mai ai lona aiga i Samoa, ae na ia taua o lona tinā na sau i Samoa pe a ma le silia i le 20 tausaga talu ai.

O lona tamā o lo’o i Siamani ae na’o i latou ma lona tina le aiga.

E silia i le tasi le tausaga talu ona feiloa’i i laua nei ma tonu ai loa e faatasia i le Faaipoipoga.

Manuia le aiga fou.

Fa’asa e Aiono le fa’asoa manatu o Faiaoga o le Iunivesete

Tusia Justin Fa’afia

Ua fa’asoa mai e ni faiaoga o le Iunivesete Aoao o Samoa ua fa’asaina latou e le Pule Sili ia Aiono Dr. Alec Ekeroma ona fa’asoa ni manatu e fa’atatau i mataupu o lo’o fa’afegai nei ma le faiga malo o Samoa.

I se tusi na ia tusia i le upega tafailagi agai i le vasega a faiaoga a le NUS, na fa’asaina ai e Aiono ona tautala seisi o Faiaoga ma Polofesa o le Iunivesete i le au tusitala pe fa’asoa foi ni o latou manatu i le upega tafa’ilagi.

Aiono Dr. Alec Ekeroma

I le fa’aliliuina o lea tusi e fa’apea: “Afai e fa’afeso’otai atu se tusitala, e tatau ona ioina muamua e le sui Pule ma le Pule Sili ni fa’amatalaga a’o le’i fa’asoa ina i tusitala.”

I le mau a se tasi o Faiaoga na talanoa mai i le Nofoilo Samoa, e fa’apea, e le talafeagai le pa puipui o manat o i latou e iai tomai i mataupu fa’atemokarasi ma fa’ale aganuu i le Iunivesete, ma o le aoga lea o latou tomai ina ia fa’asoa ma fa’alautele ai manatu am su’esu’ega a tagata lautele i mataupu o lo’o tupu mai i le tatou faiga malo.

O se mau a lea Faiaoga, e fesiligia ai le tutoatasi o le Iunivesete pe a fa’apea o lo’o taofiofi e Aiono manatu sa’oloto o Faiaoga, o le latou matafaioi lea ua ala ai ona avea latou ma Faiaoga, tagata su’esu’e ma Porofesa i le Iunivesete.

Na fa’asoa mai le Faiaoga e fa’apea ua fa’asa taputapu e Aiono ni Polofesa sinia ole Iuniveseta e iai tomai i le su’esu’eina o fa’afitauli i Atunu’u fa’atemokarasi fa’apea ma le aganu’u Samoa ma tulafono e fa’atatau i nei mataupu. Na taumafai le Nofoilo Samoa e fa’atalanoa Faiaoga Sinia o le Iuniveseta ae na fa’apea mai e le mafai ona latou talanoa mai i Tusitala.

Fa’ate’a ese se ali’i ma lona aiga mai le nu’u, masalomia ai mataupu tau le Faigapalota.

Papalii Monalisa Tiai Keti – Komesina Lagolago Matagaluega o Leoleo

Ua faamaonia mai e le tamaita’i komesina lagolago o le Matagaluega o Leoleo le Susuga ia Papalii Monalisa Tiai Keti le fa’atoai atu i leoleo ananafi le tagi a se alii e fa’apea ua faate’a ese ma lo latou aiga ma le nu’u.

O le tali mai a le Tamaita’i Komesina ina ua fesiligia e uiga i tala e faapea na saisai (tulou)se alii e le latou nu’u, ma o lo’o taua ai o mataupu tau le faigapalota.

Na faaalia e Papalii…..

E iai le mataupu sa tulai mai i Saleimoa ma sa tali atu iai le Ofisa o Leoleo i Afega, fa’amatalaga o lenei mataupu, o le tama ua fa’ate’a ese ma lona aiga mai le nu’u. Taunu’u atu le Ofisa i Afega o lo’o faia le fono a le nuu ma lenei tama ma aumai uma ai i le ofisa i Afega mo galuega masani a le Ofisa.

E leai se isi ua molia i lea faalavelave, ua faamaonia mai fo’i e Papalii e leai se tasi ua faamanualia, pe ua uma ai le soifua.

O le Aso Gafua 12 o Iulai,2021 na logoina ai leoleo i lenei faalavelave, ae o le Aso Lua 13 o Iulai, 2021 lea na o’o atu ai lea alii ma faaulu lana tagi i le Ofisa autu o le Matagaluega o Leoleo i Apia ,ma ua faailoa mai fo’i o loo faaauau i le taimi nei su’esu’ega a leoleo i lea mataupu.

Fa’atumauina le tofi faipule o Palauli 1 i le uluai sui tamaita’i o le FAST.

Mulipola Anarosa Ale Molio’o ma Tupa’i Avala Savaiinaea.

Ua faatumauina nei Mulipola Anarosa Ale Molio’o ma faipule o Palauli 1 ina ua matala ia Sega le finagalo o Tupa’i Avala Savaiinaea ma toe tatala ai i tua lana tagi.

O analeilā i le Faamasinoga maualuga na valaau ai le mataupu lenei peitai o lea ua toe fa’aui i tua.

Na saunoa Tupa’i i fafo mai o le Faamasinoga e faapea…

E leai lava se isi mea e sili atu ona taua ia maua ma le minisitā, e faataua le nuu, itumalo ma aiga. O le palota fo’i o le mea faaopoopo i le soifua o le tagata ma le ola, ae o le aiga ma le mafutaga i le nuu, itumalo ma ekalesia o le mea na e faavavau.

O lo’u taofi lenā nā alai ona fa’afaigofie.

Na saunoa foi le tamaita’i faipule manumalo ia Mulipola Anarosa Ale Molio’o i le taua o so’otaga o aiga ma nu’u fa’apea itumalo, o se tulaga ua ave iai lā laua fa’amuamua.

E le gata i lea ae na fesiligia foi le tamaita’i faipule i le tulaga na salalau ai nei tala i luga o le social media o ia ua liliu atu i le HRPP…

Ou te lē iloa po’o fea e fa’avae mai ai ia fa’amatalaga. Manatua fo’i o a’u lava le ulua’i tamaita’i na iai i le fa’avaega o le Vaega Fa’aupufai o le FAST.

E le’o a’u fo’i ose tagata e alu e faalata le patī. E iai foi o’u talitonuga ma mafuaaga na ala ai ona ou filifilia le Vaega Faaupufai o le FAST. E le gata o lona suafa ae o vaega fo’i ua aga’i iai le atinae o Samoa ma ona tulaga uma.

Sa ia fa’ailoa foi e le’i fa’atinoina lana auaunaga i lona itumalo i le tolu tausaga talu ai ona o le faigapalota, ae o le tali atu i mea o manaomia e le itumalo….

O iina e faavae ai le faigapalota a le tagata ma lana faiga filifiliga. E le fa’apea e alu e ave ni tupe e tufa e influence ai le filifiliga a le tagata palota…leai…e fa’avae i luga o le tagata o loo faatino galuega lelei i totonu o nu’u ma le itumalo.

O Tupa’i sa tauvā mai i le Vaega faaupufai a le Tautua Samoa ma o ia o se tasi o sui e toafitu iai sui na tauvā mo Palauli 1. E 460 palota na ia maua ae tusa ma le 252 palota na vā ai ma Mulipola Anarosa Ale Molio’o.

O Mulipola o le uluai tamaita’i lea na iai i le taimi na fa’avae ai le Vaega fa’aupufai o le FAST ma o ia na tofia ma Minisitā o Tupe e le Vaega Fa’aupufai i le Fa’atautoga o le aso 24 o Me o le tausaga nei.

Tausolomua ē sa tapenaina le savali filemū i le sauaina o Tusitala.

APIA: O le savali filemū ananafi a tinā e faailoa ai le tete’e atu i le sauaina o tinā ma tamaita’i, na maitauina le to’atele o tina ma tamaita’i sa auai ona o le tulaga sa faavae ai lea savali.

Peita’i a’o le’i o’o atu le savali i Tiafau e iai se fa’alavelave na tulai mai i le va o le komiti sa tapenaina lea faamoemoe ma ni tamaita’i tusitala. O lea fa’alavelave o ni lafoga taufaamata’u, ma ni uiga fa’asausili na faia e nisi o le komiti sa tapenaina lea fa’amoemoe, fa’asaga ini tamaita’i tusitala.

Na o’o lava ina fa’amalosia le tusitala e tapē ata mai lana meapueata ao tutu ai ona autafa i latou sa faia lea tulaga.

Na maea ona tapē ata ona fa’atonu lea o le tusitala ia alu ese loa ma le Malae i Tiafau nei fasi o ia. Na ta’ua e Loretta Kelemete o se tamaita’i tusitala i le Samoa Global News e faapea o ia ua fefe ma le mautonu ona nate lei mafaufauina se mea faapea o le a tupu, o lo’o faatino lava lana galuega.

“Kago loa siaki la’u camera poo iai gi lakou aka uma a faimai loa ouke aluese loa kei ua fasi loa a’u”

O Loretta e lei leva ona galue ai mo le Samoa Global News o ia o se tusitala na faau’u mai le vasega a le aoga faatusitala i le Iunivesitē o Samoa i Lepapaigalagala i Vaivase.

O se tasi o i laua nei na faia ia mea i le tusitala o le isi o le tuafafine ose sui faipule o le HRPP ae o le isi o le tuafafine o le CEO ose tasi o matagaluega a le Malo. O le tinā sa ia tapēina ata o se tasi o tina faipisinisi.

Na faailoa fo’i e Loretta na tuli ese laua ma lana pule ao taumafai atu e pu’e ata o le nofoaga ma sauniuniga o le taunu’u mai ai o le solo.

“Yes I took their photos me and Sina went there ae make oaku foi i o ae leokele mai Ia Sina kagofi kuli ese maua ma Sina mai o”

O le autū o le solo o le taumafaiga e faailoa le tete’e atu i soo se sauaga i tinā ma tamaita’i, ae o le faalavelave na tula’i mai ua fesiligia ai le moni o le auga o lea savali.

Na faailoa e le Peresitene o le Faalapotopotoga o Tusitala Samoa le Susuga Lagi Keresoma.

O le sauaina o Tusitala o le sauaina foi lea o le Faatemokarasi i Samoa. O le galuega patino a tusitala o le taulogologo, o i latou foi o le auala atu lea o tala ma faamatalaga i so’o se itu o le atunuu.

E faanoanoa ona o le faalavelave na tulai mai, ua tupu tonu i le faalauiloa ai o le tete’e atu i sauaga i tinā ma tamaita’i. O i latou uma fo’i na a’afia i lenei mataupu o ni tamaita’i uma.

O le polokalame lava ia ananafi na tulagaese foi le matagofie o le sagisagi fiafia mai o tinā i se aofaiga e toatele.

O le Afioga ia Tuitama Dr Talalelei Tuitama sa fai ma lauga autu o lea afiafi.

Na maua fo’i le avanoa e faitau ai le feau taua mai le Faalapotopotoga o Malo Aufaatasi.

E tāua i le Fa’amasinoga le taimi.

O lo’o manino mai i le fa’aiuga a le Fa’amasinoga i le 4:30pm ananafi le naunautaiga e faataua le taimi i mataupu ua tu’uina atu mo iloiloga a le Faamasinoga. O le pogai lea ua tuuina atu uma ai talosaga ma mataupu e iloilo e le Faamasinoga Toeiloilo (Faamasinoga Apili)

O le manatu o le Faamasinoga afai ae iloilo nei talosaga i le Faamasinoga Maualuga (Supreme Court). E iai lo latou taitonuga e apili lava sa latou faaiuga e le itu e faiaina. O le a atili tuai ai lava se iuga o nei mataupu a’o faatalitali pea le atunuu.

Ua iai lo matou popolega ona ua 90 aso maumau talu mai le Faigapalota o le 2021. Ua faaluaina le taimi o lo’o poloaia mai e le vaega 52 o le Faavae mo le Palemene e tatau ai ona tauaofia. O le ala lea ua tilotilo ai ma le toto’a i le tulaga taua o le taimi.

E le tasi se talosaga faatoai atu i le mataupu lava faatatau i le faaiuga na tuuina mai e le Fa’amasinoga i le aso 28 o Iuni.

O lea fa’aiuga e le gata na fa’aleaogaina ai le Fa’atautoga na faia i lalo o le faleie i le aso 24 o Me ae, ua tu’uina mai ai ma poloaiga e aofia ai le tatau ona tauaofia le Palemene i totonu o le fitu aso.

O loo apili le faaiuga lea e le Loia Sili, peitai o le Aso Gafua le aso 5 o Iulai,2021 sa tuuina atu foi la latou talosaga ina ia fa’ataatia ai le faatinoga o lea fa’aiuga seia maua le iuga o le apili atoa ai ma le toe tilotilo ai i le vaega 66(iv)(4)o le faaiuga o loo faapea mai….

O le lē tauaofia ai o le Palemene e pei ona taua i luga atoa ai ma le poloaiga a le Ao o le Malo i le aso 20 o Me,2021 i so matou manatu o le a iai ai se suiga i se tulaga e ono mafai ai e le Faamasinoga ona toe tilotilo i le mataupu faatatau i se tulaga talafeagai (nessessity) ma pe alaga tatau lea tulafono (doctrine) e ono faaogaina ai le faatautoga o le aso 24 o Me lea na faia e le itu tali(FAST) ina ia faatulafonoina ma faagaioi ai se faigamalo.

O ia talosaga o lo’o faapea mai le Faamasinoga sa faia lava lea e le Loia Sili e aunoa ma le faaogaina o le faagasologa masani a le Faamasinoga.

O lea faagasologa e muamua ai ona talosaga atu (seek leave to appeal) pe talia e le Faamasinoga Toeiloilo ona iloiloina lea mataupu i le tusa ai lea ma mafuaaga e tuuina atu. Ona o lea faiga o lo’o faapea mai ai le Faamasinoga….e ui i lea ua silafia lava e le Faamasinoga toeiloilo ia taualumaga uma.

O le Aso Lua na sosoo ai le aso 6 lea o Iulai, 2021. Na toe talosaga atu ai foi le itu a le loia Sili mo se faatagaga a le Faamasinoga e toe teuteu ai la latou talosaga…o le faataatia o le faaogaina o le faaiuga (Stay of Execution) atoa ai ma le toe tilotilo i le vaega ua taua i luga o le faaiuga (Recall 66(iv)(4)

Talu ai le tele o nei mau lavelave ua manatu ai le Faamasinoga i le taua o le taimi aemaise ai o le faatoa faila atu o nei talosaga a le itu a le Loia Sili i le taimi mulimuli.

I le tilotilo a le Faamasinoga o loo taumafai lava le itu a le Loia Sili i se mafai e gata ai, e faatuai ai le tulaga faavavevave o faaiuga a le Fa’amasinoga i ia mataupu.

Ua o gatusa lava lea ma le poloaiga talu ai nei lea na tuuina mai ua tuneva le po e le Ao o le Malo i le po o le Aso Sa 4 o Iulai,2021 ma sasa faamo’amo’a mai ai se faaiuga na faia e le Faamasinoga i le ono aso talu ai.

O lea la ua talia ai e le Faamasinoga Apili i le asō e tusa ai o le vaega 70(1)(b) ma le vaega 75(1)(a) o le Faavae e tuuina atu ai talosaga uma e iloilo e le Faamasinoga Toeiloilo ma faia iai lana faaiuga mulimuli.

Talu ai lea tulaga ua toe faaui ai nei i tua le talosaga o le Stay of Execution atoa ai ma le Recall a le Loia Sili.

Na taua e le alii loia o loo tulai mo le Ofisa o le Loia Sili ia Fuimaono Sefo Ainuū e le toe aoga ia talosaga e lua ona o lea ua aumai le faaiuga o le a iloilo I le Faamasinoga o Apili e tusa ai foi o lo latou manao.

Ma ua faatulaga mai le aso 16 o Iulai,2021 e amata ai iloiloga a le Faamasinoga Toeiloilo.

Blog at WordPress.com.

Up ↑